Book Description
Niezwykłe zdjęcia ukazujące Kresy i Krzemieniec z lat 30. XX wieku
Album pt. „Ludwik Gronowski. Fotografie. Krzemieniec 1930-1939” to publikacja adresowana do wszystkich miłośników fotografii, ale także do osób interesujących się historią Polski, a zwłaszcza dziejami Kresów.. Album przywraca pamięć o postaci Ludwika Gronowskiego, którego działalność artystyczna związana była ściśle ze środowiskiem fotograficznym Krzemieńca lat 30. XX wieku.
Znajdujący się w podtytule albumu Krzemieniec na Wołyniu odegrał w życiu Gronowskiego wyjątkową rolę. Był tematem części jego prac oraz stał się miejscem, z którym łączą się najważniejsze dokonania artystyczne. Gronowski urodził się, wychował i wykształcił w Warszawie, ale od 1930 roku, gdy został zatrudniony w Liceum Krzemienieckim, jego postać łączy się nierozerwalnie z Krzemieńcem nad Ikwą.
Ludwik Gronowski był jednym z najwybitniejszych przedstawicieli środowiska fotografików krzemienieckich. Choć wyrósł w tradycji fotografii piktorialnej, to dążenie do osiągnięcia efektów malarskich nie było dla niego najważniejsze. Eksperymentował poszukując nowych tematów i ujęć. Ryszard Horowitz o zdjęciach Gronowskiego napisał, że są „nieskazitelnie zaobserwowane i wykonane” oraz że „tworzą niemalże bajeczną atmosferę okresu międzywojennego”. Tematem fotografii są bezkresne kresowe pejzaże (np. rzeka Styr, Pińsk na Polesiu), fragmenty zabudowy Krzemieńca oraz jego mieszkańcy, którzy są bohaterami wielu scen rodzajowych oraz portretów. W trudnej sztuce portretu osiągnął Gronowski prawdziwe mistrzostwo. Perfekcyjnie wykonane zdjęcia wydobywają cechy charakterystyczne fotografowanych postaci oraz ukazują tzw. prawdę psychologiczną. Przywoływany już Ryszard Horowitz zwrócił uwagę, że „wykonanie ich wymagało nie tylko umiejętności fotografowania w świetle naturalnym, ale i mistrzowskiego korzystania z lamp studyjnych”.
Twórczość Ludwika Gronowskiego tak mocno związana z Kresami i Krzemieńcem podzieliła los tej części dawnej Polski. Dramatyczne wydarzenia wojenne, ucieczka z Krzemieńca, nagła śmierć artysty w 1945 roku, kiedy miał zaledwie 41 lat, wszystko to sprawiło, że dorobek artystyczny Gronowskiego uległ w dużej części zniszczeniu. Wojnę przetrwało tylko kilkadziesiąt prac, które zebrała córka artysty pani Hanna Gronowska-Szaniawska.
Album oprócz części artystycznej, prezentującej prace fotograficzne, posiada również część biograficzną, w której przybliżona jest postać Ludwika Gronowskiego jako człowieka wielkich pasji, animatora wielu przedsięwzięć dydaktycznych i sportowych mających miejsce w Krzemieńcu w latach 30. XX wieku. Ta część albumu ma charakter kroniki, bogato ilustrowanej zdjęciami i dokumentami.
Dzięki temu możemy lepiej zrozumieć fenomen międzywojennego Krzemieńca – miasta rodzinnego Juliusza Słowackiego, miasta malarzy i artystów w którym działała druga obok Kazimierza nad Wisłą kolonia artystyczna, wreszcie miasta słynnego Liceum Krzemienieckiego, któreJózef Piłsudski po blisko stuletniej przerwie reaktywował w roku 1920. Warto pamiętać, że Krzemieniec był w owym czasie miejscem, gdzie dynamicznie rozwijało się szybownictwo. Było to możliwe dzięki szybowisku, które powstało pod Sokolą Górą, przy walnym udziale także Ludwika Gronowskiego. Międzywojenny Krzemieniec był również prężnym ośrodkiem sportów zimowych z dwiema skoczniami narciarskimi i torem saneczkowym.
Album wydany został w polsko-angielskiej wersji językowej ze streszczeniem w języku ukraińskim. Pomyślany został jako luksusowa publikacja mogąca stanowić ozdobę każdego księgozbioru. Publikacja jest pracą, w której uczestniczyło liczne grono osób. Autorami koncepcji albumu są Leszek Dulik i Hanna Gronowska-Szaniawska, tekst o Ludwiku Gronowskim jako fotografiku przygotowała Małgorzata Florczak, która jest także autorką biografii. Autorem projektu albumu jest Leszek Dulik, a opracowania graficznego zdjęć i składu publikacji Agnieszka Lato. Na język angielski teksty przetłumaczył Wiesław Horabik, a na ukraiński Alina Szulgan.